Tasavvur qiling, banklar — bu yirik do‘konlar. Ular o‘zaro hisob-kitob qilishlari uchun — mijozlar o‘tkazmalari, xizmat haqlari yoki tovarlar uchun — o‘ziga xos ichki «kassir»ga muhtojlar. Ana shu rolni aynan korrespondent hisob raqami bajaradi.
Aslida bu shunchaki bir bankning boshqa bankdagi hisob raqamidir. Ha, banklar ham — xuddi jismoniy shaxslar yoki kompaniyalar kabi — boshqa moliya muassasalarida hisob ochishadi. Faqat bu hisob raqamlar orqali ular kommunal to‘lovlarni emas, balki o‘zaro pul o‘tkazmalarini va mijozlar o‘rtasidagi to‘lovlarni amalga oshirishadi.
Bu amalda qanday ishlaydi?
Korrepondent hisoblar, birinchi navbatda, banklar uchun zarur. Lekin chuqurroq qarasak, aynan ular tufayli siz bemalol xorijga pul o‘tkazishingiz, xalqaro tovarlar uchun to‘lov qilishingiz yoki chet eldagi hamkorlardan pul olishingiz mumkin.
Masalan, siz O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan tadbirkorsiz va Turkiyadagi yetkazib beruvchilar bilan ishlaysiz. Sizning bankingiz Anqaradagi hamkor bankda korrespondent hisob raqamiga ega bo‘lsa, mablag‘ bevosita shu hisob orqali o‘tkaziladi. Natijada to‘lov tez, xavfsiz va ortiqcha vositachilarsiz amalga oshadi. Agar bunday hisob bo‘lmasa, jarayon ancha murakkablashadi: vositachilarni topish, ortiqcha komissiyalarni to‘lash va ko‘p kutishga to‘g‘ri keladi.
Korrespondent hisob raqami qanday foyda keltiradi?
Korrepondent hisob — bu banklar o‘rtasidagi ko‘prikka o‘xshaydi. U quyidagi imkoniyatlarni beradi:
- banklar o‘rtasidagi pul o‘tkazmalarini amalga oshirish;
- xalqaro hisob-kitoblarni bajarish;
- xorijiy hamkorlar bilan ishlaydigan mijozlarga xizmat ko‘rsatish;
- zarur vaqtda valyuta ayirboshlash;
- turli moliyaviy tashkilotlar o‘rtasidagi qarz majburiyatlarini bajarish.
Qisqacha aytganda — korrespondent hisob tufayli pul dunyo bo‘ylab erkin harakatlana oladi. Bunday hisob bo‘lmasa, na xalqaro shartnomalar, na yetkazib berish, na valyuta operatsiyalari amalga oshmaydi.
Korrepondent hisobning qanday turlari mavjud?
Turli vazifalarga qarab korrespondent hisoblarning ham bir necha turi mavjud: Milliy valyutadagi oddiy hisob. Masalan, biror viloyat banki Toshkentdagi yirik bankda hisob ochadi, bu orqali ichki hisob-kitoblar yuritiladi. Multivalyuta hisob raqami.
Agar bank chet el valyutalari bilan faol ishlasa, unga bir nechta valyutada ishlaydigan hisob kerak bo‘ladi. Xalqaro hisob-kitoblar uchun maxsus hisob. Tashqi savdo faoliyati keng bo‘lgan banklar uchun.
Tranzit hisob raqamlari. Yirik bitimlar vaqtida vaqtinchalik pul saqlash uchun ochiladigan hisoblar.
Murakkab moliyaviy masalalarni bizga qoldiring
O‘zingiz esa istalgan maqsad uchun 100 mln so‘mgacha limitli AVO platinum kartasini tanlang
Xulosa
Korrepondent hisob raqami — bu banklar tizimidagi «ko‘rinmas», ammo muhim halqa. U moliyaviy operatsiyalarning ortida turadi, ularni tez, aniq va xavfsiz tarzda amalga oshiradi.
2025-yilda bu hisoblar yanada raqamlashtirilgan, xavfsiz va qulay bo‘lib qoldi. Agar siz xalqaro moliyaviy operatsiyalar bilan shug‘ullanmoqchi bo‘lsangiz yoki chet elga pul o‘tkazishni rejalashtirsangiz — bu mexanizm qanday ishlashini bilib qo‘ygan maqul. Ishoning, bu o‘ylagandan ko‘ra ancha oddiy.
