Men pardoz-andoz mahsulotlarini va bunday do‘konlarda sayr qilishni juda yaxshi ko‘raman. Ayniqsa, sezilarli darajada tejash imkonini beradigan aksiyalar va chegirmali sotuvlarni yoqtiraman. Masalan, 10, 20, 30%, hattoki undan ham ko‘proq chegirma bilan tovarlarni xarid qilish mumkin. Albatta, dastlabki narxlar ham muhim ahamiyatga ega. Keling, pardoz-andoz mahsulotlarida qanday tejash mumkinligi va qulay narxlar hamda aksiyalar qayerda ekanligini ko‘rib chiqamiz.

Eng unumli do‘konlarim ro‘yxati

Letual

Bir muddat Rossiyada yashash imkoniyatim bo‘ldi. U yerda Letual'ni qisqacha Letu deb atashadi, veb-sayt nomi ham xuddi shunday.

Ushbu savdo tarmog‘i Rossiyada 1997-yilda paydo bo‘lgan. Ilgari bu nom fransuzcha L’Etoile (tarjimasi — «yulduz») tarzida yozilardi. Brendni ma’lum vaqt fransuz qo‘shiqchisi Patrisiya Kaas taqdim etgan. Vaqt o‘tishi bilan brend rivojlanib bordi, nomning yozilishi «L’etual» ga, keyinchalik esa «Letual» ga o‘zgardi. Tarmoq Rossiya hududida 1000 ta do‘konga ega, O‘zbekistonda esa hozircha 2 ta: Toshkent va Samarqandda joylashgan.

Ilgari do‘konlarning dizayni oq-qora uslubda edi, lekin reklamalarda ko‘pincha firma ko‘k rangiga urg‘u berilgan. Bunday bezak premium segment uchun pozitsiyalash bilan bog‘liq edi, qora rang esa qimmatbaho va nafislik belgisi hisoblanardi. Vaqt o‘tishi bilan assortiment kengaydi va byudjet markalari paydo bo‘ldi. Ulardan tashqari, Dolce Milk, Letual Selection, Unicorns Approve va Soda Makeup kabi o‘z savdo belgilari (STM) ham ishlab chiqarildi.

Tarmoq tez sur’atda kengaymoqda. Do‘konlarning dizayni pushti rangga urg‘u berib o‘zgartirildi. Bunday yondashuv garchi g‘ayrioddiy bo‘lsa-da, menga ko‘proq ma’qul keldi.

Tanishlar formatni tushunmayotganidan norozilik bildirmoqda. Shunga qaramay, javonlardan tovarlar chaqmoq tezligida sotib olinmoqda. Vaholanki, tovarlarning yarmi hali taqdim etilmagan. Xodimlar yetkazib berilishini kutmoqda.

Bonuslar
Chegirmalarning paydo bo‘lishi yoqimli. Umid qilamanki, ularning soni ko‘payib boradi. Vaqt o‘tishi bilan ahvol yaxshilanishi kerak. Chegirmalardan tashqari, xarid uchun bonuslar umumiy narxning taxminan 10 foizini tashkil etadi. Afsuski, kartalar ishlamayapti. Menda yuqori chegirmali oltin karta bor edi. Bu yerda yangi karta ochishga va hamma narsani boshidan boshlashga to‘g‘ri keldi.

Tejamkorlik
Shubhasiz, sodiqlik dasturi va boshqa do‘konlarga nisbatan qulay narxlar birinchi o‘rinda turadi. Masalan, Likato brendining mahsulotlarini Bellstore, Bloom, EvoEva kabi tarmoqlarga qaraganda taxminan 40% arzonroq sotib olish mumkin. Agar xarid qilmoqchi bo‘lsangiz, aynan Letual’da qiling, chunki u yerda mahsulotlar narxi yaxshi. Shuningdek, doimiy chegirmalar yo‘lga qo‘yilgan bo‘lib, ular ma’lum mahsulotlarga haftada bir marta va oyda bir marta o‘zgarib turadi. Shu tariqa 50% gacha tejash mumkin. Bundan tashqari, sodiq mijoz kartasidan foydalansangiz, chegirma yana biroz oshadi.

Sodiqlik dasturining kamchiligi — bonuslarni qismlarga bo‘lib ishlatishning iloji yo‘qligi. Yana bir kamchilik: barcha brendlar, ayniqsa qimmatbaho brendlar uchun chegirmalar ko‘p uchramaydi. Shu sababli, to‘plangan bonusli sodiqlik kartasi yordamga keladi.

Chek summasining 10% miqdoridagi bonuslar to‘planadi, ammo tejamkorlik 10% dan ortiq bo‘lishi mumkin. Bu to‘plangan summaga va chek qiymatiga bog‘liq.

Bloom

Do‘kon tarixi, ushbu manbaga ko‘ra, 2021-yildan boshlanadi. Yorqin to‘q sariq rangdagi yagona uslub ko‘zga tashlanadi. Bu kayfiyatni ko‘taradi. Do‘konlar ozoda. Bilishimcha, u o‘rta darajali premium sifatida taqdim etilgan, ammo drogeri unsurlari ham mavjud. Dastlab men ham shunday deb o‘ylagan edim. Assortimentda hashamatli brendlar va ommabop mahsulotlar ko‘p. Firma dizaynidagi onlayn do‘kon ham ishga tushirildi. Bu joyga tashrif buyurish yoqimli. Imkon boricha master-klasslarga qatnashaman.

Ular yosh bo‘lishiga qaramay, katta maydonlarni egallab, kengayib bormoqda. Yaqinda Tashkent City Mall’da nisbatan katta (1000 kv.m) maydon ochildi, u yerda biroz ko‘proq brendlar taqdim etilgan. Shaxsan men Letual’ning ba’zi ilhom beruvchi jihatlarini sezdim, chunki Bloom ham o‘zini xuddi shunday pozitsiyalashtiradi.

Bonuslar
Telefon raqami orqali virtual karta beriladi. Yanglishmasam, xaridning taxminan 3% bonus sifatida hisoblanadi. Let’dan oldin men uchun bu ajoyib edi, lekin hozir unchalik emas, chunki Letual’da bonuslar ko‘proq.
Shuningdek, brend kunlari va bayramlarda aksiyalar o‘tkaziladi.

Tejamkorlik
Bloom’da ko‘plab brend kosmetika vositalarining narxlari ancha yuqori. Masalan, xuddi shu Likato brendi taxminan 30% qimmatroq. Bonuslar ko‘rinishidagi sodiqlik dasturi xaridlarda sezilarli tejashga imkon bermaydi, shuning uchun aksiyalar va sotuv kunlarida xarid qilish ma’qulroq. Eslashimcha, ba’zi mahsulotlarga 20% dan yuqori chegirmalarni ko‘rmaganman.

Har bir xariddan 1% keshbek

AVO platinum kartasini ilovada bepul oching

Karta ochish

20% ni kichik chegirma deb aytolmayman. Matrix, Maybelline, koreys mahsulotlari, Makeup Forever va boshqa brendlar uchun bu foydali chegirma hisoblanadi. Biroq, raqobatchilar bilan solishtirganda, narxlarda sezilarli farq va ortiqcha to‘lovlar ko‘zga tashlanadi.

100 000 so‘mdan boshlanadigan istalgan summadagi sovg‘a sertifikati ham biroz tejashga yordam beradi. Chegaradan oshgan qism uchun qo‘shimcha to‘lov qilish kerak bo‘ladi, lekin buning evaziga 100 000 so‘mni tejash mumkin, bu esa umumiy xarid qiymatining 50% igacha bo‘lishi mumkin.

M Cosmetic

«Magnit Kosmetik» nomi bilan mashhur bo‘lgan M Cosmetic Rossiyaning «Magnit» oziq-ovqat supermarketlari chakana savdo tarmog‘idan kelib chiqqan. 2010-yildan boshlab Rossiyada, endi esa O‘zbekistonda kosmetika do‘konlari tarmoqlari ochila boshlagan.

Bu drogeri formatidagi do‘kon. U yerda bolalar mahsulotlari, uy parvarishi vositalari, idish-tovoqlar va hatto hayvonlar uchun oziq-ovqat javonlarini topish mumkin. Xodimlarning kiyim-kechagi va do‘konning bezagi firma pushti rangida. Do‘konlar boshqalardan pushti rang, yorug‘ maydonlar, namuna mahsulotlari va o‘z brendlari bilan ajralib turadi. Rossiya do‘konlaridagi mahsulotlar tanlovi mahalliy do‘konlarga qaraganda kengroq.

M Cosmetic o‘z savdo markazlari: Stellary, Beauty Bomb, LAF, Fiora, LamaLove, BellePapielle, AuraMore, ProWave. Asosiy qismi — ommabop narxdagi mahsulotlar, hashamatli kosmetika yo‘q.

2022-yilda birinchi M Cosmetic ochilgan. Bugungi kunda Toshkentda 100 ga yaqin do‘kon mavjud, boshqa hududlarda ham bor. Ehtimol, bu ijobiy ma’noda bozorga eng faol kirib kelishdir. Umid qilamanki, mahsulotlar tanlovi kengaytiriladi va Beauty Bomb hamda Stellary to‘plamlari o‘z vaqtida yetkazib beriladi.

O‘zbekiston hududida veb-sayt va mobil ilova ishga tushirilgan. Ular ko‘proq ma’lumot berish xarakteriga ega. Mahsulotlarni onlayn sotib olish imkoni yo‘q, menga bu g‘alatidek tuyuldi. Mobil ilova, shaxsan men uchun, foydasiz. Undan foydalanmayman. Siz kartani bog‘lashingiz, xaridlar uchun xarajatlarni kuzatishingiz, aksiyalarni ko‘rishingiz, do‘konlarning manzillarini bilishingiz mumkin — bularning barchasi, ayniqsa taklif shartlarini o‘qisangiz, yaxshi ishlab chiqilmagan. Xom ilova.

Bonuslar

Ilovada jismoniy va virtual kartalar mavjud. Xaridlardan 2% bonus beriladi. Ilovada ro‘yxatdan o‘tganda 5000 ta salomlashish bonusi taqdim etiladi. Haftalik va oylik aksiyalar o‘tkaziladi. Muhim afzalligi: bonuslarni qisman ishlatish imkoniyati bor.

Tejamkorlik

Ushbu tarmoqdagi narxlar nisbatan o‘rtacha bo‘lib, ko‘proq Bloom narx toifasiga yaqin. Barcha brendlar taqdim etilmagan, ammo Loreal konserni mahsulotlari uchun aksiya takliflarini taqqoslaganda, taxminan 20–30% tejash mumkin. Sodiq mijoz kartasi bilan chegirmaga yana taxminan 1–3% qo‘shilishi ehtimoli bor.

Bundan tashqari, tarmoqda takliflar tez-tez o‘zgarib turadi. Haftalik va oylik chegirmalar hamda aksiyalar mavjud. Haftalik chegirmalarda tovarlar narxi 50% gacha, ba’zi hollarda undan ham ko‘proq arzonlashtiriladi. Odatda, bunday chegirmalar ko‘pincha maishiy kimyo mahsulotlari, ayollar gigiyena vositalari, shampunlar va ba’zan kiprik bo‘yog‘i hamda lab bo‘yog‘i kabi ma’lum kosmetika vositalariga tatbiq etiladi. Aynan shu paytlarda juda yaxshi tejash va ko‘proq pul qoldirish imkoniyati paydo bo‘ladi, chunki aksiya takliflari odatda eng zarur narsalarga taalluqli bo‘ladi.

Kamchiliklardan biri shuki, bunday aksiyalar haqida xabardor bo‘lish qiyin. Menda mobil ilova bor, lekin menga aynan shunday aksiyalar haqida bildirishnomalar kelmaydi. Shu sababli, ularga tasodifan duch kelaman.

Tejamkorlik nimada, dugonajon?

Keling, Likato kompaniyasining bitta mahsuloti — niatsinamid va rux qo‘shilgan yuz kremini oddiy misol sifatida ko‘rib chiqaylik. Bunday krem Letu’da 74 000 so‘m turadi (narxlar o‘zgarib turishi mumkin), Bellstore’da esa 130 000 so‘m. Oddiy hisob-kitob:
130 000 - 74 000 = 56 000 so‘m farq. 

Bloom’dagi narx bilan solishtirsak (102 000 so‘m): 28 000 so‘m farq qiladi.
Yana bir misol. Hozirda jigarrang tush urfda, ammo boshqa rangli tushlar ham undan kam emas. Ko‘zim Chicago turkumidagi Artvisage’ning oq tushiga tushdi. Uni EvoEva’da 105 000 so‘mga ko‘rdim. Bloom’da aynan shu tush 94 000 so‘m turadi. Farqi 11 000 so‘m.

11 000 so‘mlik farq 56 000 so‘mga nisbatan uncha ko‘p emas, lekin agar bu summalarni qo‘shsak, 67 000 so‘m jamg‘ariladi. Bu esa parvarish vositalaridan yana bir to‘liq mahsulot yoki bir nechta (masalan, yuz niqoblari) degani. Hatto tush, lab bo‘yog‘i yoki lab moyi ham bo‘lishi mumkin. Balki Luxvisage’dan tonal krem ham olsa bo‘lar. Aslida, bu atigi 2 ta misol, xolos. Agar kosmetika xarajatlarini jiddiy o‘rganib chiqsangiz va Letual, Bloom hamda M Cosmetic aksiyalaridagi narxlarni taqqoslasangiz, bir xil vositalar uchun ancha-muncha pul tejashingiz mumkin.

Ikki misolga qaramay, bitta do‘konda 30–50% ortiqcha to‘lash o‘rniga boshqa narsa xarid qilish mumkinligini tushunish qiyin emas. O‘zbekiston bozoridagi go‘zallik do‘konlarida «2+1»‎ yoki «1+1»‎ kabi takliflarni hech qachon uchratmaganman. Bu yerda faqat chegirmalar ko‘proq xarid qilishga undaydi, lekin qanday qilib hamma pulni do‘konda qoldirmaslik mumkin?

Quyidagilarni odatga aylantiring

• Zarur vositalarning ro‘yxatini tuzing. Agar sizda 3 ta qora tush, 15 ta qizil rang labbo‘yoq, 5 ta shampun, 3 ta niqob va shu kabilar bo‘lsa, mavjud narsalarni qayta sotib olishning hojati yo‘q. Yaxshisi, bor narsalardan foydalaning va keyinroq boshqalarini oling. Shunda 1 000 000 so‘mgacha tejab, bu pulni masalan, kiyim-kechak yoki qimmatbaho parvarish vositalariga sarflashingiz mumkin.
• Chegirma va aksiyalarda xarid qiling. Men O‘zbekistonda marketing siyosati yaxshi rivojlanmaganini, raqobatbardosh narxlar «qimmatroq sotib, ko‘proq foyda ko‘raman»‎ qabilida ekanini payqadim. Bunday yondashuv va kichik assortiment meni qiziqtirmaydi. Shuning uchun men faqat aksiyalar bo‘yicha va zarur narsalarni sotib olaman.
• Kosmetika xarid qilish uchun ma’lum miqdorda mablag‘ ajrating. O‘tgan yillar tajribasidan kelib chiqib, zaxira uchun ko‘p kosmetika sotib olishni tavsiya etmayman. Hamma narsani sinab ko‘rgingiz keladi, ko‘plab turli xil go‘zallik mahsulotlarini sotib olasiz, ular ishlatilmay yotadi, pul esa do‘konlar kassasiga oqib ketaveradi. O‘zingiz uchun oylik cheklovni belgilang. Masalan, 300 ming so‘m.
• Pardoz buyumlarini to‘g‘ri saqlang. Kosmetik vositaning formulasi va tuzilishiga qarab, u tez buzilishi yoki bir necha yil xizmat qilishi mumkin (ayniqsa, quruq mahsulotlar). Ularni to‘g‘ri saqlang: issiq havoda quyoshda qoldirmang, shaxsan men uchun muzlatgichda saqlash ishonchsiz usul, lekin sinab ko‘rish mumkin. Agar mahsulotlarning hidi, formulasi yoki tuzilishi o‘zgarmagan bo‘lsa, xuddi shu narsani boshqa brenddan sotib olishning ma’nosi yo‘q.
• Xarid qilishdan oldin sharhlarni o‘qing. Irecommend, Otzovik yoki YouTube’dagi sharhlarni o‘qishni tavsiya qilaman. «Ko‘rib chiqish uchun taqdim etilgan»‎ belgilariga e’tibor bering. Bunday sharhlar yetarlicha baholanmaydi, odatiy baholangan sharhlarni esa o‘rganish kerak. Bu usul sifatsiz tovarlarga pul sarflamaslik imkonini beradi.
• Veb-sayt yoki ilovada narxlarni kuzating. Iloji boricha brend mahsulotlari narxini kuzatib boring. Har bir tarmoqning ham onlayn do‘koni yo‘q, ijtimoiy tarmoqlarda esa har doim ham narxlar e’lon qilinmaydi. Shu sababli, mavjud platformalar: rasmiy saytlar va marketpleyslardagi narxlarni ko‘rib chiqing.
• O‘xshash mahsulotlarni qidiring. Bozor yaxshi va sifatli o‘xshash mahsulotlar bilan to‘lib-toshgan. Masalan, qimmatbaho va arzon turkumli moylarning vizual ko‘rinishi va chidamliligi, tarkibi bo‘yicha farqi deyarli sezilmaydi, ammo narxlari keskin farq qiladi.
• Qimmatbaho brendlarni sifat jihatidan nuqsonsiz deb hisoblash xato. Aslida, ularda ham yetarlicha muvaffaqiyatsiz mahsulotlar bor. Biroq marketing va ta’sirchan shaxslar orqali ommalashtirish o‘z ishini qilmoqda. Mahsulot ishlatilgandan so‘ng chiroyli qadoq chiqindiga tashlanishini hisobga olsak, arzon turlarini ko‘rib chiqish maqsadga muvofiq. Tashlab yuborishga achinmaysiz, foydalanish paytida esa qanchalik quvonch baxsh etadi!