Toshkentda, boshqa yirik shaharlardagi kabi, dafn marosimini tashkil etish ham hissiy, ham moliyaviy jihatdan murakkab vazifa hisoblanadi. Marosim xizmatlarining narxi xizmat ko‘rsatish darajasi, diniy marosimlar, foydalaniladigan materiallar va qo‘shimcha xizmatlarga qarab o‘zgarishi mumkin. Keling, O‘zbekiston poytaxtida dafn marosimini o‘tkazish qanchaga tushishini va qanday xarajatlarni hisobga olish kerakligini ko‘rib chiqaylik.
Toshkent shahrida dafn marosimining boshlang‘ich narxi 5 mln so‘m. Bu narx ham musulmonlar, ham pravoslavlar uchun bir xil. Narxlar mijozlarning xohishlari, xizmat ko‘rsatish darajasi, ishlatiladigan materiallar va marosim ko‘lamiga qarab sezilarli darajada farq qiladi. Quyida shahar bo‘ylab taxminiy narxlarni ko‘rib chiqamiz, shuningdek, muqobil dafn etish usuli (krematsiya) narxi haqida ham ma’lumot beramiz.
1. Hujjatlar va ruxsatnomalar
Birinchi bosqich — hujjatlarni rasmiylashtirish. O‘limni qayd etish bo‘yicha xizmatlar (shu jumladan, o‘lim haqidagi guvohnomani olish) davlat idoralari tomonidan ko‘rsatiladi. Biroq, dafn joyi kabi qo‘shimcha ruxsatnomalar to‘lov talab qilishi mumkin.
O‘limni qayd etish xizmati narxi: 15 300 so‘m
2. Qabristondagi joy
Dafn etish joyining narxi qabristonning joylashuvi va qabrning o‘rniga qarab farqlanishi mumkin. Norasmiy narxlar 200–1000 dollar atrofida tebranadi.
Ayrim qabristonlar hozirda butunlay to‘lib bo‘lgan. Masalan, kishini Botkina qabristoniga dafn etish uchun siz bu qabristonda marhumning qarindoshi dafn etilganligi to‘g‘risidagi hujjatni taqdim etishingiz lozim. Shunday holda, uni o‘sha joyga dafn etishga ruxsat beriladi.
3. Murdani tashish
Murdani tashish uchun katafalk ijarasi masofaga va avtomobilning darajasiga bog‘liq bo‘ladi.
Taxminiy narxi: kuniga 500 000–1 500 000 so‘m
4. Tobut, urna yoki boshqa materiallar
Tobut materiallari va dizayniga qarab ham arzon, ham qimmat bo‘lishi mumkin.
Dafn marosimi xizmatlari byurosi asoschisi bilan suhbatlashganimdan so‘ng, ko‘pincha bolalar tobutlarini byuro bepul tayyorlashini bilib oldim. Bu mijozning holatiga bo‘lgan hurmat tufayli. Hamma ham shunday qilmaydi, lekin ba’zi hollarda shu kabi omillarga qarab narxlar o‘zgarishi mumkin.
Tobutning taxminiy narxi: 500 000 so‘mdan boshlanadi
5. Marhumni tayyorlash xizmatlari
Kosmetik va gigiyenik muolajalar, marhumni kiyintirish, balzamlash — bular dafn marosimi agentliklarining odatiy xizmatlaridir.
Ko‘pincha oilalar barcha kosmetik muolajalarni o‘zlari bajaradilar, ammo so‘rovga ko‘ra agentliklar makiyaj qilish va marhumlar uchun kiyim-kechak taqdim etish xizmatlarini ko‘rsatadilar.
Muolajalarning taxminiy narxi: 300 000 so‘mdan 1 500 000 so‘mgacha
6. Bezatish va jihozlash
Gullar, gulchambarlar, mato qoplamalar va dafn marosimini bezashning boshqa unsurlari.
Taxminiy narxi: har bir unsur uchun 100 000 so‘mdan 500 000 so‘mgacha.
7. Qabr qazuvchilar
Har bir qabriston doimo o‘z qabr qazuvchilarini taqdim etadi. Bu ish bilan hech qachon dafn marosimi agentliklari shug‘ullanmaydi.
Taxminiy narxi: 300 000 so‘m
8. Xotira ziyofatini tashkil etish
Mehmonlar soni va tanlangan joyga qarab, xotira ziyofati narxlari sezilarli darajada farq qilishi mumkin.
Taxminiy narxi: kishi boshiga 100 000 so‘mdan
9. Qabr toshlar va qabrlarni parvarish qilish
Qabr toshini tayyorlash alohida va ko‘pincha katta xarajat moddasi hisoblanadi.
Taxminiy narxi: oddiy variantlar uchun 1 000 000 so‘mdan
Muqobil usullar
Krematsiya
Ba’zan mintaqamizda bu turdagi xizmat ko‘rsatiladi. Lekin Markaziy Osiyoning hech bir joyida bunday xizmatlar bevosita taqdim etilmaydi. Jasadni krematsiya qilish uchun Toshkentdagi agentlik uni Rossiyaga olib boradi, u yerda krematsiya qiladi va qaytarib olib keladi. Bu xizmatning hammasi, shu jumladan, tashish va hujjatlashtirish xarajatlari 3 000 dollardan boshlanadi.
Murakkabliklar
Ko‘plab oilalar kutilmagan xarajatlarga duch keladi, chunki og‘ir vaziyatlarda byudjetni puxta rejalashtirish mushkul. Bundan tashqari, narxlarni belgilashda yagona standartning yo‘qligi dafn marosimlari xizmatlari bozorini noshaffof qilib qo‘yadi.
Dafn marosimlari byurosida raqobat va noqonuniy vositachilar bilan bog‘liq muammolar haqida ma’lumot berishdi. Ko‘pincha, bu morglardagi sanitarlar bo‘lib, ular mijozlarni birinchi bo‘lib qo‘lga kiritadi va o‘zlarining norasmiy pudratchilariga yo‘naltiradi.
Davlat yordami
Marhumlarning oilalarini qo‘llab-quvvatlash uchun davlat tomonidan taxminan 1 400 000 so‘m mablag‘ ajratiladi. Bu mablag‘ vafot etganlik haqidagi guvohnoma berilganidan so‘ng YIDXP tizimi orqali avtomatik tarzda o‘tkaziladi.
Yakuniy qiymati
Toshkentda dafn marosimini tashkil etish kamtarona xarajatlar bilan 5 mln so‘mdan 15 mln so‘mgacha bo‘lishi mumkin. Agar yuqori darajadagi xizmatlar haqida gap ketsa, bu summa 30 mln so‘m va undan yuqoriga yetishi mumkin.
Tejash maqsadida dafn marosimi agentliklari bilan oldindan shartlarni kelishib olish, arzonroq materiallar va xizmatlarni tanlash yoki moliyaviy yordam so‘rash mumkin.
Dafn marosimi xizmatlarining byudjet smetasi
Xizmat nomi | Taxminiy narxi (so‘m) |
O‘lim to‘g‘risidagi guvohnoma | 15 300 |
Tashkiliy ishlar | 1 000 000 |
Jasadni tayyorlash | 800 000 |
Go‘rkovlar | 300 000 |
Gulchambarlar va boshqa bezaklar | 1 000 000 |
Ta’ziya marosimi | 1 000 000 |
Tobut | 800 000 |
*Maqoladagi ma'lumotlar nashr etilgan vaqt uchungina amal qiladi. AVO bank ushbu ma'lumotlar kelajakda ham xuddi shunday va dolzarb bo'lib qolishiga kafolat bermaydi. Qaror qabul qilishdan oldin eng so'nggi ma'lumotlarni tekshirishingizni maslahat beramiz.
*Maqoladagi fikr — muharrirning shaxsiy fikri bo'lib, u AVO bank pozitsiyasini ko'rsatmaydi. Bank ma'lumotlar to'g'riligi va undan foydalanish oqibatlari uchun javobgarlikni o'z zimmasiga olmaydi.
*Narxlar taxminiy va faqat nashr etilgan vaqtdagina amal qiladi.
