Shaxsiy uy — bu shunchaki to’rt devordan iborat bino emas, balki siz qaytishni istaydigan makoningizdir. Ammo ko’chmas mulkka narxlarning yildan yilga oshib borayotganini hisobga olsak, noldan boshlab uyga pul yig‘ish oson vazifa emas. Shu sababli ko’pchilik ikkilamchi bozordan uy sotib olish uchun ipoteka olishni o’ylashadi. U ma’lum foiz stavkasi bilan tayyor kvartira yoki uy xarid qilish imkonini beradi. Keling, bu dastur qanday ishlashini va kimlar undan foydalana olishini ko‘rib chiqamiz.
Ikkilamchi uy-joyga ipotekani kimlar olishi mumkin?
Hammasi oson tushunarli: siz O‘zbekiston fuqarosi bo‘lishingiz, 18 yoshga to’lgan va 60 yoshda kichik bo‘lishingiz hamda barqaror daromadga ega bo‘lishingiz kerak. Bu ish haqi, tadbirkorlik daromadi yoki boshqa qonuniy manbalar bo‘lishi mumkin. Eng muhimi — daromadingizni hujjatlar bilan tasdiqlay olishingizda.
Ariza topshirish vaqtida boshqa banklar oldida qarzingiz bo’lmasligi kerak — kechikish va jarimalarsiz. Yana bir muhim jihat — sizning oylik kredit to’lovlaringiz daromadingizning 70% dan ortig’ini talab qilmasligi lozim. Bu yashash uchun ham pulingiz qolishi kerak degani.
Shuningdek, kredit tarixingizga ham alohida e’tibor qaratiladi: agar oldin to‘lovlarda kechikish yoki qarzdorliklar bo’lgan bo‘lsa, sizga rad javobi berilishi mumkin. Lekin moliyaviy obro‘yingiz yaxshi bo‘lsa — imkoniyatlar yuqori. Eng yoqimli tomoni — ipoteka mamlakatning istalgan hududidagi fuqarolar uchun ochiq — kasbingiz yoki yashash joyingiz ahamiyatli emas.
Ipotekani rasmiylashtirish uchun qanday hujjatlar kerak bo’ladi?
- Pasport yoki ID-karta nusxasi;
- Ipoteka kreditini olish uchun ariza;
- So‘nggi 12 oy uchun daromad to‘g‘risida ma’lumotnoma;
- Uy sotuvchisi bilan dastlabki kelishuv shartnomasi;
- Uy hujjatlari — kadastr va mulk huquqi hujjatlari;
- Litsenziyaga ega baholovchi tomonidan uy bahosi;
- Boshlang‘ich to‘lov bo‘yicha tasdiq — mablag‘ mavjudligi haqida ma’lumotnoma;
- Komissiya qarori — agar uy arzon ko‘p qavatli uyda bo‘lsa.
Qo‘shimcha so‘ralishi mumkin bo‘lgan hujjatlar:
- Kafil hujjatlari (pasport, daromad ma’lumotnomasi);
- Turmush o‘rtog‘ining roziligi;
- Kommunal to‘lovlar bo‘yicha qarzdorlik yo‘qligi haqida ma’lumotnoma.
Bank hujjatlaringizni ko‘rib chiqib, kreditni tasdiqlagach, pul to‘g‘ridan-to‘g‘ri uy egasiga o‘tkaziladi.
Siz esa shartnomani imzolaysiz va yangi uyingizga ko‘chib o‘tasiz.
Agar AVO bo‘lsa, pul muammo bo‘lmaydi
Ilovada kartani oching va 50 million so‘mgacha limitga ega bo‘ling
Ipoteka olishdan qo‘rqsamchi?
Bu tabiiy holat — ipoteka olish jiddiy qadam. Lekin agar siz uzoq vaqtdan beri uy olishni orzu qilgan bo‘lsangiz, allaqachon uy tanlagan bo‘lsangiz va to‘lovga tayyor bo‘lsangiz — ipoteka sizga yangi hayot boshlash imkoniyatini taqdim etishi mumkin.
Mana sizga misol: dugonamning oilasi Toshkentda ikki xonali kvartirani ikkilamchi bozordan taxminan 650 mln so‘mga ($50 000) sotib olishdi. Ular 20% boshlang‘ich to‘lov — ya’ni 130 mln so‘m to‘lashdi, qolganini esa yiliga 28% stavka bilan 10 yilga ipoteka qilib olishdi.
Oyma-oy to‘lov taxminan 9,5 mln so‘m chiqyapti. Ha, bu ijara pulidan ko‘proq, lekin endi bu pulni o‘z uylari uchun to‘lashyapti va har bir to‘lov bilan o’z uylariga ega bo’lish imkoniyati oshib boryapti.
Xulosa
Agar siz kvartira xarid qilish haqida o‘ylayotgan bo‘lsangiz va qancha to‘lov qilishga qodir ekaningizni taxminan bilsangiz — hozir ayni vaqt.
