O‘zbekistonda 2025-yil iyunidan boshlab har qanday fuqaro o‘ziga kredit ajratilishini ixtiyoriy ravishda taqiqlash huquqiga ega bo‘ldi. Bu yangi moliyaviy himoya vositasi bo‘lib, u kredit byurosi orqali ishlayapti va kredit ma’lumotlari almashish tizimiga ham kiritilgan.
Mohiyati oddiy: agar o‘zingizni kredit ajratilishini taqiqlash ro‘yxatiga kiritgan bo‘lsangiz, banklar va mikrokredit tashkilotlari (MKT) kredit tarixingizni so‘raganda, «kredit berish mumkin emas» degan belgi ko‘rinadi. Bu sizni ham kutilmagan qarz olishdan, ham firibgarlarning nomingizga kredit rasmiylashtirishga urinishlaridan himoya qilishga yordam beradi.
O‘ziga kredit ajratilishini taqiqlash nima
O‘ziga taqiq qo‘yish — bu qarz, mikrokredit va kredit kartalarini olish imkoniyatidan vaqtinchalik yoki muddatsiz voz kechish to‘g‘risidagi ixtiyoriy qaror.
Cheklov faollashtirilgandan keyin, tizim kredit tarixi byurosiga ulangan barcha rasmiy moliya muassasalarida har qanday kredit arizalarini tasdiqlashni to‘xtatadi. Bu yirik banklarga ham, MKTlarga ham taalluqli.
O‘zingizga taqiqni masofadan turib my.gov.uz yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali, shuningdek shaxsan davlat xizmatlari markazida yoki CIAC kredit byurosida qo‘yishingiz mumkin.
O‘ziga taqiq qo‘yish nima uchun kerak
Hatto o‘ta mas’uliyatli odamlarda ham hissiyotlar aql-idrokdan ustun keladigan paytlar bo‘lib turadi. Ba’zida kredit barcha muammolarni hal qiladigandek tuyulsa-da, amalda u yanada kattaroq qarz botqog‘iga botirishi mumkin.
O‘ziga taqiq qo‘yish quyidagi yordamni beradigan himoya to‘sig‘ini yaratadi:
- og‘ir moliyaviy ahvoldan chiqqandan keyin yangi qarzlardan himoyalanishga yordam beradi;
- qarz tuzog‘iga qayta tushish xavfini kamaytiradi;
- ruxsatingizsiz nomingizga kredit olishga urinishi mumkin bo‘lgan firibgarlardan himoya qiladi;
- uzluksiz kredit takliflaridan ruhiy hordiq olish imkonini beradi.
O‘ziga kredit ajratilish taqig‘ini qanday o‘rnatish mumkin
- my.gov.uz, davlat xizmatlari markazida yoki bevosita CIAC kredit byurosiga ariza topshiring;
- Elektron raqamli imzo (ERI) yoki shaxsan borib shaxsingizni tasdiqlang;
- Ma’lumotlarni reyestrga kiriting — ma’lumot kredit tarixi byurosiga yuboriladi, u yerdan bank va MKTlar taqiq haqida xabar oladi.
Taqiqlash muddati oldindan belgilanmagan: u siz bekor qilish to‘g‘risida ariza berguningizgacha amal qiladi. Kredit byurosi ma’lumotlariga ko‘ra, u taxminan 2 ish kuni ichida bekor qilinadi.
Sarflamasangiz — to‘lamaysiz!
Kartada 45 kungacha foizsiz 100 mln so‘mgacha pul — faqat sarflaganingizni qaytarasiz
Taqiq o‘rnatishdan oldin nimani bilish kerak
O‘zingizga kredit ajratilishini taqiqlash eski qarzlaringizni bekor qilmaydi — mavjud qarzlarni baribir odatdagidek to‘lab borishingiz kerak bo‘ladi. Bu taqiq faqat bozordagi deyarli barcha rasmiy ishtirokchilarni qamrab olgan kredit tarixi byurosi bilan ishlaydigan bank va MKTlar yangi kredit va mikroqarzlar bermasligini anglatadi. Bu cheklov tanishlar yoki xususiy shaxslardan olingan qarzlarga amal qilmaydi.
Agar taqiq endi kerak emas deb o‘ylasangiz, uni istagan paytda bekor qilishingiz mumkin. Shunchaki boshida qanday o‘rnatgan bo‘lsangiz, xuddi shunday ariza topshiring.
O‘ziga taqiq qo‘yish kelajagi: moliyaviy yetuklikka qo‘yilgan qadam
O‘zbekistonda o‘ziga taqiq qo‘yish tizimining joriy etilishi moliyaviy xizmatlar iste’molchilarini himoya qilish va kredit firibgarligini kamaytirish bo‘yicha davlat strategiyasining bir qismi hisoblanadi. Tartibga soluvchi organ xizmatdan imkon qadar oson va xavfsiz foydalanish uchun uning funksional imkoniyatlarini kengaytirish va boshqa tizimlar bilan integratsiyalashni rejalashtiryapti.
Ushbu vositaning asosiy vazifasi shundaki, u kredit olmoqchi bo‘lgan odam o‘z vaqtida to‘xtab, keyin afsuslanishi mumkin bo‘lgan qarorlarni qabul qilmaslik imkonini beradi. Bu kredit hisobiga yashashni taqiqlash haqida emas, balki o‘z moliyaviy holatini nazorat qilish haqidadir.
Moliyaviy erkinlik bir qadamdan boshlanadi
O‘ziga kredit ajratilishini taqiqlash – bu cheklov emas, balki qarzlar bosimi va qo‘rquvisiz kelajakni rejalashtirish imkoniyati. Bu imkoniyatdan foydalanib, moliyaviy tuzoqqa tushish xavfini kamaytirasiz va o‘zingizni noxush kredit majburiyatlaridan himoya qilasiz.
Harakat qilish uchun inqirozni kutmang. Agar moliyaviy nazorat qo‘lingizdan chiqib ketayotganini his qilsangiz, bugunoq moliyaviy erkinlik sari birinchi qadamni qo‘ying.
