Qarz — bu siz olgan pul, narsa yoki xizmatni qaytarish majburiyati. Bunday holatga hamma duch kelgan: talaba do‘stidan tushlikka pul so‘raydi, tadbirkor esa rivojlanish uchun kredit oladi. Qarzning asosida ishonch yotadi. Bir kishi pul beradi, boshqasi esa uni, ba’zan foizi bilan, qaytarishni va’da qiladi. Bugungi kunda qarz kundalik hayotimizning ajralmas qismiga aylangan. Usiz biznesni rivojlantirish, uy-joy qurish yoki ta’lim olish qiyin.
Qarzning kundalik hayotimizdagi o‘rni
Hozirda qarz olish oddiy holga aylanib qolgan. Tez-tez qarz so‘raymiz yoki beramiz: «Oylikkacha 50 ming so‘m qarz berib turgin,» «Choy sotib ol, keyin qaytaraman,» — degan gaplarni eshitgandirsiz. Bunday qarzlar hujjatlashtirilmaydi, shunchaki ishonch asosida beriladi. Agar qarzni qaytarmasangiz, hurmatingizni yo‘qotasiz. Katta summalar — uy-joy, avtomobil kabi narsalar haqida gap ketganda, yozma shartnoma tuzish kerak bo‘ladi. Unda summa, qaytarish muddati va shartlari ko‘rsatiladi. Bu har ikki tomonni ham himoya qiladi, ayniqsa qarz bank bilan bog‘liq bo‘lsa.
Bank hayotidagi qarz
Qarz bank tilida kredit deyiladi. Inson pul olib, uni foizi bilan qaytarish majburiyatini oladi. Bank esa o‘z navbatida boshqa mijozlarning omonatlari hisobiga kredit beradi va foizlar orasidagi farqdan daromad oladi. Kreditlar uy-joy sotib olish, tadbirkorlik faoliyatini boshlash, o‘qish uchun to‘lash kabi muhim masalalarni hal qilishga yordam beradi. Aslida, qarz iqtisodiyotni harakatga keltiradi — odamlar xarid qiladi, kompaniyalar rivojlanadi, yangi ish o‘rinlari yaratiladi.
Qarz turlari
Shaxsiy qarz — odamlar oladigan kredit va muddatli to‘lovlar. Korporativ qarz — kompaniyalar o‘z rivojlanishi uchun jalb etadigan mablag‘. Davlat qarzi — hukumat budjet xarajatlarini qoplash maqsadida fuqarolardan yoki boshqa mamlakatlardan oladigan pul. Yaxshi va yomon qarzlar bor. Yaxshi qarzlar daromad olishga yoki turmush sifatini yaxshilashga yordam beradi — masalan, ipoteka yoki ta’lim krediti. Yomon qarzlar esa keraksiz xaridlar tufayli paydo bo‘lib, ortiqcha sarf-xarajatlarga sabab bo‘ladi.
Pul kerag-u, maoshgacha uzoqmi?
AVO platinum — 45 kungacha foizsiz 100 mln so‘mgacha pul
Qarz qachon muammoga aylanadi
Qarzdan foydalanishni bilsangiz, u foyda keltiradi. Lekin o‘z vaqtida to‘lay olmasangiz, jarimalar va ortiqcha to‘lovlar boshlanadi. Bir narsani hech qachon esdan chiqarmang, kredit — sovg‘a emas, balki majburiyatdir. Qarz olishdan avval daromad va xarajatlaringizni baholab, hatto vaziyat o‘zgargan taqdirda ham to‘lay olishingizni aniqlab oling. Bu sizni qarz botqog‘iga tushib qolishdan himoya qiladi.
Qarz va moliya madaniyati
Qarz majburiyatini tushunish — moliyaviy savodxonlikning ajralmas qismi. Byudjetni rejalashtira oladigan va kreditlarni o‘z vaqtida to‘laydigan kishi pulni ongli ravishda boshqaradi. Ko‘pchilik o‘z vaqtida to‘lovlarni amalga oshirsa, kredit tizimi barqarorlashib, vaqt o‘tishi bilan foiz stavkalari pasayib boradi.
Qarz — bu mas’uliyat
Qarz shunchaki shartnomadagi raqamlar emas. Bu ishonch va mas’uliyat masalasi. Qarzdan oqilona foydalansangiz, u sizni pastga tortmaydi, aksincha rivojlanishingizga yordam beradi. Har qanday olingan qarzni qaytarish kerak. Qarzga bo‘lgan munosabatingiz nafaqat obro‘yingizga, balki moliyaviy erkinligingizga ham ta’sir qiladi.
AVO ilovasini yuklab oling
Barcha bank xizmatlari va operatsiyalari 24/7 sizning smartfoningizda
